هێزی دەریایی ئەرتەش؛ قەڵغانی ئاسنینی ئێران لە ئاوەکانی جیهان

  گرووپی سیاسەت: حەوتی سەرماوەز لە ڕۆژێکدا کە بە ناوی ڕۆژی هێزی دەریایی ئەرتەشی ئێران لە ڕۆژژمێری نەتەوەیی تۆمار کراوە، پاپۆڕی ئاوی و خاکی ئێران بەردەوام سەلماندوویەتی کە لە هێزێکی بەرگری کەناراویەوە بووەتە یەکێک لە بەهێزترین هێزە دەریاییەکانی ناوچەکە و سەرتر لە ئەوەش؛ هێزێک کە ئەمڕۆ لە ئاوە ئازادەکانی جیهان ئاڵای سێ ڕەنگی ئێرانی بەرز کردووەتەوە و پەیامی ئاشتی و هێزێ هاوکات گەیاندووە.

پاثؤڕشکێنی تەواو ئێرانی " دێنا " لە پاڵ پاپۆڕی ئەقیانووس پێوی مەکران، ژێر دەریاییەکانی کلاسی فاتح و غەدیر، مووشەکەکانی کرووزی دەریایی بە مەودای بڕینی 2000 کیلۆەمتر و درۆنی ڕاست گەشتی شاهێد 129 کە لە سەر پاپۆڕەکانەوە بەرز دەبنەوە؛ ئەوانە بەس بەشێک لە کارتە براوەکانی هێزی دەریایی ئەرتەش لە ساڵی 1404ن. کارتێک کە بووەتە هۆی ئەوەی کە تەنانەت توێژینگەکانی ئەمریکا دانی پێدا بنێن کە ئێران ئێستا توانایی بەرگری دەریایی لە سێ ئەقیانووس هەیە.

لە بەرگری کەناراویەوە هەتا بوونی جیهانی

ئەگەر لە دەیەکانی 60ی هەتاوی، هێزی دەریایی ستراتیژیکی ئەرتەش بە چەند پاپۆڕی مووشەک هاوێژەوە لە کەناراوەکان بەرگریان دەکرد، ئێستا هەمان هێز بە پاپۆڕەکانی 80، 86، 90 و لەم دواییەدا 103 بۆ بەندەرەکانی چین، ڕووسیا، ئەفریقای باشووری، ئەندۆنیزیا و تەنانەت ئەمریکای لاتین نێردراوە. نموونەی ئاشکرای، وەستانی پاپۆڕی 86 لە بەندەری ڕیۆدۆژانیرووی بڕازیل بوو؛ وێنەیەک کە بووە مانشێتی زۆربەی مێدیا نێودەوڵەتیەکان.

دەستکەوت و تواناییە نوێیەکان

پاپۆڕی قورسی خۆجەیی: پاپۆڕی لۆجستیکی مەکران بە توانایی گواستنەوەی 100 هەزار تۆن بار، 5 کۆپتەر و درۆنی ڕەزمی، لە کردەوەدا بنکەیەکی سەرئوگەڕی پێشەنگە کە دەتوانێت هەزاران مایل دوورتر لە سنوورەکان ئۆپراسیۆنی پشتیوانی ئەنجام بدات.

پاپۆڕشکێنی کلاسی شەپۆل: دێنا و دەماوەند بە ڕادار و مووشەکی ڕاست هاوێژی نوور و قادر، توانایی پێکدادانی هاوکات 100 ئامانجیان هەیە.

ژێردەریایی پێشکەوتوو: ژێر دەریایی فاتح و غەدیر جۆری پێشکەوتوو ئێستا تەیار بە مووشەکی کرووزی ژێر ئاستی جاسک بە مەودای بڕینی 2000 کیلۆمەتر؛ هەڕەشەیەک کە کۆپاپۆڕە فڕۆکەبەرە ئەمریکیەکانی لە سەرجەم کەنداوی فارس و دەریای عومان لە ژێر چاوەدێریە.

مووشەکی سەروو دەنگ و هایپێر سۆنیکی دەریایی: مووشەکی قادر 2 بە خێرایی 14 ماخ و مووشەکی بالستیکی کەنداوی فارس بە مەودای بڕینی 300 کیلۆمەتر و وردبینی ژێر 10 مەتر، هەر ئامانجێک تووشی کێشە دەکات.

درۆنی دەریایی: بۆ یەکەم جار لە مانۆڕی ویلایەت درۆنی ڕاست گەشتی پلیکان 2 لە ئاستی پاپۆڕی جەمارانەوە هەستایەوە و مووشەکی سجیلی بە سەرکەوتوویی هاویشت.

بەرگری لە سێ ئوقیانووس

هێزی دەریایی ئەرتەش ئەمڕۆ نەک هەر لە کەنداوی فارس، بەڵکوو لە ئەقیانووسی هیند، دەریای سوور و تەنانەت ئوقیانووسی ئەتڵەس بە شێوەی چالاک ئامادە بوون. پاسەوانی زیاتر لە 7500 پاپۆڕی بازرگانی ئێرانی و دەرەکی لە ساڵی ڕابردوو؛ شەڕ دژی دزانی دەریایی سومالیایی و بەڕێوە بردنی مانۆڕی هاوبەشی قایشی ئاسایشی دەریایی2025 لەگەڵ چین و ڕووسیا، تەنیا بەشێک لە کارە درەوشاوەکانی ئەو هێزەیە.

ئەمیر دەریاوان شارام ئێرانی، فەرماندەی هێزی دەریایی ئەرتەش ڕایگەیاند: ئەمڕۆ ئێمە گەییشتووینەتە خاڵیک کە هەر هەڕەشەیەک لە دژی بەرژەوەندیەکانی ئێران لە هەر کوێی جیهان، وەڵامی ڕووخێنەر و قایم وەردەگرن.

پەیامی ڕۆژی هێزی دەریایی

حەوتی سەرماوەز، بەس یەک ڕێکەوت نییە، وەبیرهێنەرەوەی ڕۆژێکە کە هێزەکانی هێزی دەریایی لە ساڵی 1359 بە ئۆپراسیۆنی مروارید، شوێنی مانەوەی پاپۆڕەکانی ئەلئومیە و ئەلبکری عێراقیان تێکشکاند و هێزی دەریایی سەدام لەناو چوو.

هێزی دەریایی ئەرتەشی ئێران ئەو پەیامە ئاراستەی دۆستان و دوژمنان دەکات کە ئێران هێزێکی ئاویە کە چی دیکە هیچ وڵاتێک ناتوانێت هەڕەشە بێت لەسەر ئاوە نیشتمانیەکان و بەرژەوەندیەکانی؛ لە گەرووی هومرموزەوە بگرە هەتا دڵی ئوقیانووسەکان، ئاڵای ئێران بەرزە.